Lokacja miejska 1690: historia Kolbuszowej

Tego szukamy w Kolbuszowej

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Kolbuszowa, Kolbuszowa praca, Kolbuszowa pogoda, korso Kolbuszowa, LO Kolbuszowa, PUP Kolbuszowa, skansen Kolbuszowa.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Kolbuszowej, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jej historii.

Osada Kolbuszowa wspominana już była w 1459 r., a w 1508 r., jako Coluschowa, znalazła się w rejestrze posiadłości Tarnowskich z Zochowa. Stanisław Tarnowski, kasztelan sądecki, uczynił z niej siedzibę rodu, wznosząc dwór obronny, szpital i kościół św. Stanisława. Dzięki strategicznemu położeniu na skrzyżowaniu traktów, Kolbuszowa dynamicznie się rozwijała i pod koniec XVI wieku stała się jedną z największych osad rolniczo-rzemieślniczych w Puszczy Sandomierskiej.

W 1585 r. Stanisław Tarnowski sprzedał posiadłość, państwo Rzemień, Herminowi Mieleckiemu, obejmujące miasto Rzochów z Kolbuszową i okolicznymi wioskami. W 1616 r. nabywcą dóbr został Stanisław Lubomirski, który zbudował letnią rezydencję w Kolbuszowej. To wydarzenie otworzyło nowy rozdział w historii miasta. W 1700 r. Józef Karol Lubomirski wydał akt lokacyjny, nadając Kolbuszowej status miasta prywatnego.

W pierwszej ćwierci XVIII wieku Kolbuszowa przeszła w ręce Sanguszków, co przyniosło szczytowy okres rozwoju, zwłaszcza dla rzemiosła, w tym dla meblarstwa. 16 czerwca 1724 r. Marianna i Paweł Karol Sanguszkowie udzielili przywileju cechowego. Około 1760 r. Kolbuszowa powróciła pod panowanie Lubomirskich.

Po pierwszym rozbiorze Polski, Kolbuszowa znalazła się w obszarze zaboru austriackiego. Wówczas liczyła około 1,1 tysiąca mieszkańców i słynęła z produkcji wyrobów rzemieślniczych, zwłaszcza stolarskich oraz drewnianych guzów używanych do zapinania ubiorów, a także z kowalstwa, ślusarstwa i tokarstwa.

W pierwszej połowie XIX wieku sytuacja gospodarcza miasta uległa pogorszeniu. Kolbuszowa odegrała wówczas rolę bazy dla powstańców. W nocy z 18 na 19 marca 1833 r. wyruszyła stąd wyprawa Zaliwskiego do Królestwa Polskiego.

W dniu 2 października 1852 r. wielki pożar zniszczył całą drewnianą zabudowę miasta, kościół parafialny i ratusz. W 1855 r. po likwidacji cyrkułu tarnowskiego Kolbuszowa została siedzibą powiatu sądowego. Od 1867 r. Żydzi zaczęli uczestniczyć w Radzie Miejskiej i pełnili funkcję zastępców burmistrza. Herb miasta przyjęty wówczas, z krzyżem, gwiazdą Dawida i splecionymi w uścisku dłońmi, stał się symbolem współżycia społeczności chrześcijańskiej i żydowskiej.

W 1868 r. Kolbuszowa została stolicą powiatu politycznego, obejmującego trzy miasta: Kolbuszową, Sokołów Małopolski i Majdan Królewski oraz 59 wsi. Ten status sprzyjał rozwojowi miasta, które posiadało czteroklasową szkołę ludową, dwóch lekarzy i dwóch chirurgów. W 1873 r. powstała pierwsza Ochotnicza Straż Ogniowa na obszarze zachodniej Galicji, a w 1874 r. utworzono Spółdzielczą Kasę Pożyczkową. W kolejnych latach założono Towarzystwo Szkoły Ludowej oraz Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. W 1905 r. rząd austriacki podjął decyzję o budowie linii kolejowej Rzeszów – Kolbuszowa, jednak prace przerwał wybuch I wojny światowej.

W czasach II Rzeczypospolitej, Kolbuszowa było niewielkim i dość ubogim miasteczkiem, ale zachowało status siedziby powiatu w województwie lwowskim. W 1919 r. Sejm podjął decyzję o budowie linii kolejowej do Rzeszowa, jednak z powodu trudności finansowych prace zostały ponownie przerwane. W 1936 r. Kolbuszowa znalazła się w sercu Centralnego Okręgu Przemysłowego, co otwierało przed nią nowe perspektywy.

Potencjał rozwojowy został jednak zakłócony przez niemiecką agresję. W dniach 8–9 września 1939 r. w rejonie Kolbuszowej miała miejsce bitwa, w której poległo 10 oficerów i 96 żołnierzy, a około 300 zostało rannych, a 600 wzięto do niewoli. Miasto zostało zbombardowane i częściowo zniszczone, a śmierć poniosło 30 mieszkańców. Pochowano poległych żołnierzy w dwóch zbiorowych mogiłach na lokalnym cmentarzu.

Po zakończeniu wojny rozpoczęto proces odbudowy. Do 1975 r. Kolbuszowa pełniła funkcję siedziby powiatu, co miało korzystny wpływ na jej rozwój. Już w 1945 r. uruchomiono szpital, a w 1946 r. miasto zostało zelektryfikowane. Powstało kilka zakładów przemysłowych. W 1971 r. wreszcie uruchomiono linię kolejową Rzeszów – Tarnobrzeg. 1 stycznia 1999 r. Kolbuszowa ponownie została stolicą powiatu.

---

Nie przegap najważniejszych informacji

Fakty
Dane statystyczne
Pogoda