Wysyłamy gotowy program operacyjny do Komisji Europejskiej

Po zakończeniu merytorycznej części poniedziałkowej sesji Sejmiku Woj. Śląskiego przedstawiciele zarządu woj. śląskiego odpowiadali na pytania radnych.

Stanisław Gmitruk z PSL zapytał o perspektywy uruchomienia Funduszy Europejskich dla Śląskiego na lata 2021-27 (w tym szczegółowo, m.in., czy gotowy jest tzw. szczegółowy opis osi priorytetowych, warunkujący ogłoszenie konkursów w I poł. 2023 r.)., a także o wielkość zamrożonych funduszy w ramach Krajowego Planu Odbudowy dla woj. śląskiego.

Gmitruk przypomniał w pytaniu m.in., że zgodnie z informacjami z konsultacji regionalnych instrumentów finansowych wykorzystujących środki europejskie sprzed pół roku, Fundusze Europejskie dla Śląskiego (FESL) w kwocie 2,365 mld euro mają być wykorzystywane na terenie całego regionu, a środki Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w kwocie 2,060 mld zł – na terenie siedmiu podregionów górniczych.

„Nasze negocjacje z Komisją Europejską zamknęły się sukcesem” – zapewnił w odpowiedzi marszałek woj. śląskiego. „W ub. tygodniu odbyła się wideokonferencja z przedstawicielami DG Regio i innych departamentów Komisji Europejskiej: zasadniczo wszystkie nasze poddziałania zostały zaakceptowane. Obecnie wgrywamy do systemu cały nasz program +Fundusze Europejskie dla Śląskiego+ i KE ma dwa miesiące, aby wydać decyzję o zatwierdzeniu tego programu” – wyjaśnił.

Jak ocenił, „większość rzeczy jest uzgodnionych”. „Więc nie przypuszczam, żeby były jakieś wielkie zmiany. Wskazywaliśmy na priorytety dotyczące transformacji, sektora akademickiego – i mam nadzieję, że uda nam się to dowieźć, że po raz pierwszy w funduszach europejskich sektor akademicki dostanie duże środki z programu regionalnego” – zasygnalizował Chełstowski.

Zadeklarował też, że narzędziem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w regionie będą konkursy grantowe. „Nie ma tu mowy o żadnych pożyczkach. Uniknęliśmy tego, choć takie zamysły komisyjne były. Więc bardzo się cieszę, że ten tryb grantowy będzie realizowany” – podkreślił.

„Co do KPO, to tym programem kieruje strona rządowa, warunkami naboru. Nasze pierwsze przymiarki, jeśli chodzi o KPO, choćby do zakupów pociągów wskazały, że dla nas ten tryb nie jest satysfakcjonujący. Uważamy, że korzystniejsze dla województwa są tu własne środki unijne, którymi zarządzamy, niż branie jakichś pożyczek pod wkład własny do projektu. Więc od strony KPO trudno mi się wypowiadać, trzeba by to przekierować do ministerstwa funduszy” – odesłał marszałek.

„Od strony regionalnej wszystkie sprawy są zapięte i mogę państwa zapewnić, że ten tryb grantowy – czyli właściwy i oczekiwany przez wszystkich partnerów – jest jak najbardziej przez nas promowany i mam nadzieję, że taka będzie też ostateczna decyzja Komisji Europejskiej” – skonkludował Jakub Chełstowski.

Wstępny projekt programu operacyjnego Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (FE SL) zarząd woj. śląskiego przyjął półtora temu. Ostatni projekt łączy zarówno środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego (jak w poprzedniej perspektywie), jak i środki Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST). Efekt to łączna alokacja 4 mld 858 mln euro.

W poprzedniej perspektywie 2014-20 region też dysponował największym Regionalnym Programem Operacyjnym - 3 mld 477 mln euro. Teraz łączna alokacja dla woj. śląskiego przewyższy tę kwotę: do woj. śląskiego trafić miałaby bowiem znaczna część krajowej puli FST: 1 mld 983 mln euro (pierwszy projekt Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji przyjęto też przed rokiem).

FE SL jest następcą dotychczasowego śląskiego RPO, ze zmianami wynikającymi z priorytetów polityki europejskiej i obecnych potrzeb regionu. TPST dotyczy nowego unijnego mechanizmu sprawiedliwej transformacji, który został włączony do regionalnego programu operacyjnego (obejmuje jedynie górnicze obszary woj. śląskiego)

Zakres wsparcia nowego programu operacyjnego dla regionu obejmuje w kluczowej części cele polityki spójności perspektywy finansowej 2021-27. W projekcie FE SL odpowiada im sześć z ośmiu tzw. priorytetów: Inteligentne Śląskie, Ekologiczne Śląskie, Mobilne Śląskie, Lepiej Połączone Śląskie, Śląskie dla mieszkańca i Śląskie bliżej obywateli. Są one finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

W ostatniej wersji FE SL na priorytet Inteligentne Śląskie skierowano 376,5 mln euro, na priorytet Ekologiczne Śląskie 703,5 mln euro, na Mobilne Śląskie 212,9 mln euro, na Lepiej Połączone Śląskie 301,2 mln euro, na Społeczne Śląskie 671,8 mln euro (finansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego), na Śląskie dla mieszkańca 176,3 mln euro, na Śląskie bliżej obywateli 231 mln euro, a na Śląskie w Transformacji 1983,4 mln euro (finansowanie z FST).

W FE SL ma być kontynuowane zapoczątkowane w regionie w 2000 r. podejście terytorialne, włączające samorządy lokalne całego woj. śląskiego w planowanie działań. W poprzedniej perspektywie 2014-20 przez instrument Zintegrowanych/Regionalnych Inwestycji Terytorialnych przeszła blisko jedna trzecia środków RPO – ok. 1,1 mld euro. Teraz ma być to 878,5 mln euro (18,8 proc. całej alokacji)

Projekt priorytetu Śląskie w Transformacji (finansowanego z FST) jest podzielony na trzy części: gospodarka (z alokacją 920 mln euro), środowisko 763,4 mln euro) i społeczeństwo (300 mln euro). Priorytet ten opiera się o Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji (będący załącznikiem do FE SL). (PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ drag/